Gry planszowe jako sposób nauki umiejętności społecznych
Gry planszowe mogą być wspaniałą formą spędzania wolnego czasu razem z rodziną i/lub przyjaciółmi czy rówieśnikami. Sprzyjają rozwijaniu kontaktów społecznych, a do tego bawią i uczą… Oto kilka wskazówek, które mogą Wam pomóc.
Gry planszowe są doskonałą okazją do nauki umiejętności społecznych, takich jak:
– zapraszanie do zabawy,
– wspólny wybór gry (raz ja wybieram, w co gramy, a raz Ty wybierasz to, w co lubisz grać),
– spędzanie czasu razem,
– budowanie relacji rówieśniczych,
– przestrzeganie zasad społecznych (pilnuję, kiedy jest moja kolej, gram według zasad, gratuluję zwycięzcy),
– rozmawianie o grze (w formie dialogu),
– wspólne sprzątanie po graniu i umawianie się na potem.
Możesz delikatnie zachęcać dziecko do komunikacji i udziału w rozmowach podczas gry. Możesz również wprowadzić reguły dotyczące czekania na swoją kolej, słuchania innych graczy i szanowania zasad. Ważne, aby zasady były znane dziecku. Najlepiej ustalić je na samym początku, zanim rozpoczniemy grę. Używajcie jasnego i prostego języka podczas wyjaśniania zarówno zasad społecznych, jak i instrukcji do gry. Możesz wykorzystać wizualne wsparcie przedstawione za pomocą obrazków, symboli lub kart z instrukcjami. Wspólnie możecie stworzyć „Zasady uczciwego gracza”, w których będą zawarte najważniejsze reguły i do którego w każdej chwili będziecie mogli się odwołać. Należy pamiętać, że ten kontrakt obowiązuje przez całą grę i jest niezmienialny. Modyfikacji można dokonać w kolejnej, innej grze. Jest to bardzo ważne w przypadkach, kiedy dziecko ma trudność z przestrzeganiem zasad.
Wybierając grę planszową, warto zwrócić uwagę na jej złożoność i dostosować ją do możliwości dziecka. Wybierz gry, które są odpowiednie dla wieku i umiejętności dziecka oraz uwzględniają jego zainteresowania. Można tu wprowadzić element sprawczości dziecka, czyli wprowadzić ograniczony wybór – Ty proponujesz dwie lub trzy gry, a Twoje dziecko może z nich wybierać. UWAGA: Pamiętaj, aby gier nie było zbyt wiele! Skoncentruj się na podstawowych zasadach i stopniowo wprowadzaj bardziej zaawansowane elementy, gdy dziecko czuje się bardziej komfortowo w grze. Ważne jest, aby skupić się na pozytywnych aspektach i docenić postępy dziecka. Pochwal je za wysiłek, strategię lub udane rozwiązania. Stwórz przyjazną atmosferę, w której dziecko czuje się akceptowane i doceniane. Nie bój się wykorzystywać ulubionej gry dziecka do nauki przez zabawę oraz wybierać taką grę, która pomoże dziecku poćwiczyć umiejętność, którą właśnie nabył, np. liczenie do 6 (niech liczy kropki i pola na kostce), kolory (gra tęcza), radzenie z porażką (obieraj szybkie gry, aby mógł w praktyce przećwiczyć, jak wykorzystać oddechy, gniotki odstresowujące itp. w sytuacji naturalnej przegranej). Pamiętaj, że gry na rywalizacje nie zawsze są dobrym wyborem, zwłaszcza dla tych dzieci, które nie potrafią radzić sobie ze swoimi emocjami (zanim je wybierzesz, musisz nauczyć, jak radzić sobie z emocjami) tutaj sprawdzą się gry oparte na współpracy. Dodatkowo zamiast gier opartych na rywalizacji możesz poszukać gier kooperacyjnych, opartych na współpracy. Takie gry wymagają wspólnego działania i komunikacji, co może wzmacniać umiejętności społeczne i budować więzi.
Pamiętaj, że jako uczestnik gry musisz mieć podzielność uwagi, być elastyczn_ i kreatywn_, zwłaszcza gdy dla dziecka wyzwaniem jest utrzymanie koncentracji uwagi (patrzenie na plansze, czekanie na swoją kolej, wysiedzenie pewnego czasu wspólnie na dywanie). Dlatego też bądź elastyczn_ i gotow_ na przerwy, jeśli dziecko tego potrzebuje. Dostosuj czas trwania gry do możliwości koncentracji dziecka i stopniowo zwiększaj czas, gdy dziecko będzie już z tym oswojone.
Poniżej przedstawiam Wam polecajki, które można wypróbować podczas długich jesiennych wieczorów:
– Zgadnij kto to? – Gra polegająca na odgadywaniu postaci na podstawie zadawanych pytań. Dzieci uczą się rozpoznawania cech i porównywania ich z postaciami na planszy.
– Dobble – Szybka gra obserwacyjna, w której dzieci muszą odnaleźć obrazy pasujące do tych na swojej karcie. Wspiera spostrzegawczość, koncentrację i umiejętność porównywania.
– Uno Junior – Młodsza wersja klasycznej gry Uno, w której dzieci uczą się rozpoznawania kolorów i liczenia. Celem jest pozbycie się wszystkich kart.
– Twister – Gra ruchowa, w której dzieci stawiają dłonie i stopy na odpowiednich kolorach na planszy. Pomaga w rozwoju koordynacji ruchowej, orientacji przestrzennej i umiejętności rozpoznawania kolorów. Kiedy dziecko nie odróżnia jeszcze prawej od lewej strony, możecie umówić się, że na prawą rękę dostanie kolorową gumkę.
– Memory – Klasyczna gra pamięciowa, w której dzieci muszą odnaleźć pary kart, obracając je na zmianę. Wspiera rozwój pamięci, koncentracji i spostrzegawczości. Przy młodszych dzieciach ważne, by były to proste karty, np. z jednym elementem. Możecie też zacząć od gry w odkryte karty.
– Zwierzaki na wsi – Gra, w której dzieci uczą się rozpoznawania zwierząt i ich dźwięków. Celem jest dopasowanie kart ze zwierzętami do odpowiednich miejsc na planszy.
– Głodny Miś – Gra ćwicząca precyzję ręki. Po rzucie kostką wybieramy odpowiednią potrawę i wkładamy ją Misiowi do buźki łyżeczką.
– Dopasowanie kształtów – Gra ćwicząca percepcję wzrokową, polegająca na dopasowaniu do siebie odpowiednich obrazków.
– Kto drugi ten lepszy – Jest to gra dla osób z trudnościami w przegrywaniu (tutaj też sprawdzą się szybkie gry).
– Tęcza – Kolory.
– Chińczyk lub Grzybobranie – Gry typu ściganki; idealne do liczenia pól, kropek na kostce itp.
– Game over – Na ćwiczenie koncentracji uwagi i pamięci.
– Cortex – Gra skierowana do dzieci starszych; rozwiązywanie zagadek logicznych.
– Story Cubes – Do ćwiczenia kreatywności i sztuki opowiadania.
Więcej na temat zabawy dowiesz się z tego tekstu.
Autorką tekstu i zdjęć jest mgr Aleksandra Dąbrowska.
Masz pytania lub wątpliwości? Zachęcamy do kontaktu: kontakt@fundacja-ara.org