Nowa ustawa wspierająca – dla kogo, jakie zasady, jak o nią wnioskować i jakie niesie konsekwencje? Poradnik krok po kroku
1.01.2024 r. weszła w życie Ustawa wspierająca dla osób niepełnosprawnych po 18 roku życia, budząc wiele obaw wśród opiekunów osób niepełnosprawnych. Artykuł powstał, gdyż dochodziły do nas sygnały i prośby o jej interpretacje.
1. Czy świadczenie wspierające to rozszerzenie świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekuna osoby niepełnosprawnej?
Świadczenie wspierające to nowe świadczenie, które dedykowane jest dla osób niepełnosprawnych po ukończonym 18 roku życia. Jednak wpływa ono na świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna osoby niepełnosprawnej po 18 r.ż., nie będzie już możliwe. Uchylony zostanie też specjalny zasiłek opiekuńczy.
Jednak dla tych osób niepełnosprawnych, na które było już pobierane świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna osoby niepełnosprawnej wcześniej, nie obwiązuje ich harmonogram (wystarczy tylko zdobycie poziomu wsparcia 70 pkt), aby mogli ubiegać się o świadczenie wspierające.
Świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna osoby niepełnosprawnej od dnia 1.01.2024 r. obowiązuje tylko w kategorii osób wymagających wsparcia do 18 r.ż.
2. Co z opiekunami osób niepełnosprawnych (po 18 r.ż.), które pobierały świadczenia przed 1 stycznia 2024 r.?
Dotyczy ich ochrona praw już nabytych: świadczenia pielęgnacyjnego oraz specjalnego zasiłku opiekuńczego na wcześniejszych zasadach, jeśli tak zdecydują.
3. Dla kogo nowe świadczenia?
O świadczenie może ubiegać się dorosła osoba niepełnosprawna, która posiada decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia od 70 do 100 punktów, wydaną przez wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności.
4. Ile wynosi kwota świadczenia wspierającego?
Kwota świadczenia wynosi od 40% renty socjalnej (w przypadku ustalenia poziomu potrzeby wsparcia między 70 a 74 punktów) aż do 220% renty socjalnej (ustalenie poziomu potrzeby wsparcia na poziomie od 95 do 100 punktów).
Aktualnie kwota renty socjalnej dla osoby niepełnosprawnej to 1588,44 zł (kwota renty socjalnej ulega waloryzacji), ale zakładając aktualną:
- Poziom potrzeby wsparcia od 70 do 74 punktów (40% renty socjalnej): 635,376 zł
- Poziom potrzeby wsparcia od 75 do 79 punktów (60% renty socjalnej): 953,064 zł
- Poziom potrzeby wsparcia od 80 do 84 punktów (80% renty socjalnej): 1270,752 zł
- Poziom potrzeby wsparcia od 85 do 89 punktów (120% renty socjalnej): 1906,128 zł
- Poziom potrzeby wsparcia od 90 do 94 punktów (180% renty socjalnej): 2859,192 zł
- Poziom potrzeby wsparcia od 95 do 100 punktów (220% renty socjalnej): 3494,568 zł
5. Ważny harmonogram
Etap I: Od 1 stycznia 2024 r. świadczenie wspierające dla osób z poziomem potrzeby wsparcia 87-100 pkt.
Etap II: Od 1 stycznia 2025 r. rozszerzenie świadczenia wspierającego na osoby z poziomem potrzeby wsparcia 78-86 pkt.
Etap III: Od 1 stycznia 2026 r. świadczenie wspierające dostępne również dla osób z poziomem potrzeby wsparcia 70-77 pkt.
6. Jak złożyć wniosek o świadczenie?
Od 1 stycznia 2024 r. można składać wnioski o decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia. Wniosek o świadczenie wspierające do ZUS będzie można złożyć po uzyskaniu decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.
Wniosek o świadczenie wspierające należy złożyć do ZUS wyłącznie w formie elektronicznej, za pomocą jednego z trzech kanałów wnioskowania:
• platformę PUE ZUS,
• portal informacyjno-usługowy Emp@tia,
• bankowość elektroniczną.
A oto najczęstsze obawy:
– Co z limitami dochodowymi?
Świadczenie wspierające nie jest uzależnione od kryterium dochodowego, co oznacza, że przysługuje bez względu na dochód osoby z niepełnosprawnościami.
– Czy można łączyć świadczenie wspierające z innymi świadczeniami?
Można pobierać świadczenie wspierające razem z rentą socjalną i innymi świadczeniami rentowymi lub emerytalnymi.
Nie wpływa na prawo do świadczenia uzupełniającego (500 plus dla osób niesamodzielnych).
– Czy jeśli świadczenia kumulują się ze sobą, to osoba niepełnosprawna nie może otrzymać świadczenia wspierającego?
Osoby z niepełnosprawnościami mogą pobierać świadczenie wspierające niezależnie od innych członków rodziny korzystających z tego świadczenia.
Jednak opiekunowie nie mogą pobierać jednocześnie świadczenia opiekuńczego, gdy osoba z niepełnosprawnościami pobiera świadczenie wspierające.
– Czy świadczenie wspierające jest przymusowe?
Skorzystanie z prawa do świadczenia wspierającego jest wyborem osoby z niepełnosprawnościami, nie obowiązkiem.
– Czy jeżeli osoba niepełnosprawna nie chce świadczenia wspierającego, to i tak przepada opiekunowi świadczenie pielęgnacyjne?
Jeśli osoba niepełnosprawna nie skorzysta z prawa do świadczenia wspierającego, jej opiekun może nadal pobierać świadczenie pielęgnacyjne na dotychczasowych warunkach.
– Kto decyduje o poziomie wsparcia?
Podobnie jak przy orzekaniu stopnia niepełnosprawności, zespół specjalistów.
– Czy każda osoba niepełnosprawna teraz musi dodatkowo przeprowadzać jakąś ocenę poziomu wsparcia?
Ocena poziomu potrzeby wsparcia nie jest obowiązkowa, a osoba niepełnosprawna sama decyduje, czy chce ją przeprowadzić.
– Co ile trzeba będzie robić taką ocenę poziomu wsparcia, jeśli osoba niepełnosprawna chce skorzystać ze świadczenia wspierającego?
Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia będzie ważna przez określony czas, do 7 lat.
– Czy po decyzję trzeba będzie się przejść do ZUS?
Jeśli świadczenie wspierające zostanie przyznane, otrzymasz informację elektroniczną na PUE ZUS.
– Czy świadczenie wspierające może zostać wstrzymane przez komornika?
Świadczenie wspierające nie podlega egzekucji, komornik nie może zająć tych środków.
– A co, jeśli osoba niepełnosprawna jest ubezwłasnowolniona?
Nadal może skorzystać ze świadczenia wspierającego, ale wniosek składa na jej prośbę opiekun prawny.
– Czy trzeba stawiać się osobiście na komisję w celu określenia poziomu wsparcia?
Oceny poziomu wsparcia będzie odbywać się w miejscu pobytu osoby niepełnosprawnej lub w wybranym miejscu przez zespół wojewódzki. Indywidulanie do możliwości osoby niepełnosprawnej.
Ważne: Każda osoba niepełnosprawna może dostosować te kroki do swojej sytuacji indywidualnej, a wszelkie zmiany w przepisach powinny być uwzględnione.
– A co, jeśli wniosek o świadczenie wspierające nie zostanie pozytywnie rozpatrzony lub osoba niepełnosprawna nie zdobędzie 70 punktów poziomu wsparcia?
Przy odmowie rozpatrzenia wniosku lub niezdobyciu 70 punktów poziomu wsparcia, nie wpływa to na utratę świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekunów osoby dorosłej lub specjalnego zasiłku opiekuńczego. Wszystko wraca do stanu sprzed złożenia wniosku o świadczenie wspierające.
Zachęcamy do korzystania z nowych możliwości i świadczeń. Jesteśmy tutaj, aby Was wspierać na każdym kroku.
Autorką tekstu jest mgr Anna Jagiełło.
Masz pytania lub wątpliwości? Zachęcamy do kontaktu: kontakt@fundacja-ara.org