PECS – co to takiego i jak to wprowadzić?
Komunikacja jest kluczowym elementem naszego życia, umożliwiającym nawiązywanie relacji i porozumiewanie się z innymi. Niemniej jednak, nie każdy jest w stanie wykorzystać tradycyjne formy komunikacji werbalnej. Dlatego istnieją różne formy alternatywnej komunikacji, takie jak Picture Exchange Communication System (PECS).
Czym jest PECS?
W uproszczeniu, PECS to system komunikacji alternatywnej, który został opracowany przez Lori Frost i Andrew Bondy w latach 80-tych XX wieku. Jest to metoda, która pozwala osobom z ograniczeniami werbalnymi na wyrażanie swoich potrzeb i pragnień poprzez pokazywanie symboli graficznych lub obrazków.
Fazy PECS
PECS składa się z pięciu etapów, które prowadzą od prostej wymiany obrazków po skomplikowane zdania.
Faza 1.: Uczenie wymiany
W tej fazie nauczyciel lub opiekun pokazuje dziecku obrazek przedmiotu, którym chce się zająć, a następnie pomaga dziecku w uzyskaniu obrazka i wymianie go na przedmiot. Nauczyciel powinien powtarzać tę czynność wielokrotnie, aby dziecko nauczyło się, że wymiana obrazka prowadzi do uzyskania pożądanego przedmiotu.
Faza 2.: Rozszerzanie wymian
W tej fazie dziecko uczy się poszukiwać partnera komunikacyjnego i zwracać uwagę na to, gdzie znajduje się książka. Nauczyciel wprowadza więcej obrazków i uczy dziecko, jak wymieniać jeden obrazek na inny, a także pomaga mu w powiązaniu obrazków, aby uzyskać to, czego potrzebuje.
Faza 3.: Uczenie dyskryminacji (dystraktor)
W tej fazie nauczyciel uczy dziecko, jak rozróżniać różne obrazki i używać ich w odpowiednich kontekstach. Nauczyciel prezentuje dziecku dwa różne obrazki i uczy, jak wybrać właściwy obrazek, który odpowiada potrzebie.
Faza 4.: Uczenie składania zdań
W tej fazie nauczyciel uczy dziecko, jak łączyć obrazki w zdania, aby wyrażać bardziej złożone potrzeby. Nauczyciel pokazuje, jak można połączyć kilka obrazków w zdanie, które opisuje sytuację lub potrzebę dziecka.
Faza 5.: Uczenie wykorzystania gramatyki
W tej fazie nauczyciel uczy dziecko, jak używać wyrażeń językowych, aby opisać złożone sytuacje lub zdarzenia. Nauczyciel uczy dziecko, jak korzystać z wyrażeń typu „chcę”, „mam” lub „potrzebuję”, aby wyrazić swoje potrzeby i pragnienia.
Formularz do zbioru danych przy wprowadzaniu alternatywnej lub wspomagającej formy komunikacji PECS
Jak wprowadzać PECS?
Pierwszym krokiem jest dobór odpowiednich obrazków. Muszą one być łatwe do zrozumienia, niewielkiej wielkości i związane z rzeczami, które interesują daną osobę.
Następnie należy nauczyć osobę, jak korzystać z systemu. Można to zrobić poprzez pokazywanie obrazków w odpowiednim kontekście i zachęcanie do ich wykorzystywania.
Ważne jest również, aby zachęcać do werbalizowania swoich potrzeb, nawet jeśli używa się obrazków. Można to zrobić poprzez pytanie o to, co chce się powiedzieć, a następnie proponowanie odpowiedniego obrazka. To pomoże osobie w rozwijaniu umiejętności werbalnych.
Warto pamiętać, że stosowanie PECS nie ogranicza rozwoju mowy! Wręcz przeciwnie – może pomóc w rozwijaniu tych umiejętności, ponieważ osoba uczy się powiązywania obrazków z werbalnym wyrażaniem swoich potrzeb.
Bezpłatne materiały i przydatne informacje dotyczące PECS znajdziesz tutaj.
Zalety PECS
Stosowanie PECS może przynieść wiele korzyści. Po pierwsze, umożliwia osobie z ograniczeniami werbalnymi na wyrażanie swoich potrzeb i pragnień, co wpływa pozytywnie na jej samodzielność i poczucie własnej wartości. Ponadto, PECS może pomóc w nauce werbalnego wyrażania swoich potrzeb, co z kolei ułatwi komunikację z innymi ludźmi.
Książka komunikacyjna PECS
PECS – podsumowanie
PECS nie jest jedynym systemem komunikacji alternatywnej, ale może być skuteczną metodą dla osób z ograniczeniami werbalnymi. Osoby z takimi ograniczeniami często wykazują trudne zachowania, takie jak agresja, izolacja lub samookaleczenia. Często są one spowodowane brakiem efektywnych narzędzi komunikacyjnych, które umożliwiają im wyrażenie swoich potrzeb i pragnień. Ważne jest, aby stosować różne formy komunikacji, które będą dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości danej osoby.
Autorką tekstu jest mgr Anna Jagiełło.
Masz pytania lub wątpliwości? Zachęcamy do kontaktu: kontakt@fundacja-ara.org
___________________________
Zdjęcia: materiały własne