Plany aktywności w modelu TEACCH
Bazą modelu TEACCH jest tak zwane nauczanie ustrukturalizowane, polegające m.in. na wprowadzaniu planów aktywności. Plany aktywności, za pomocą ikon, przedstawiają dzieciom, jakie działania będą miały miejsce w ciągu ich dnia. Wskazują, co się aktualnie dzieje i co się będzie działo dalej. Mogą być również dużą pomocą przy samodzielnym wykonywaniu czynności samoobsługowych – za pomocą ikon można przedstawić dziecku sekwencję np. mycia rąk, czy ubierania się przy wyjściu z domu.
Plany aktywności mogą pomagać dzieciom poprzez:
– Wprowadzenie przewidywalnej struktury i rutyny. Dzieci wiedzą, czego się spodziewać i czego się od nich oczekuje.
– Danie szansy na większą niezależność. Kiedy dzieci nauczą się korzystać z planu, mogą w mniejszym stopniu polegać na podpowiedziach ze strony dorosłych, np. podczas ubierania się, mycia zębów czy innych czynności samoobsługowych.
– Zwiększenie przewidywalności. Dzięki zastosowaniu wizualnego harmonogramu dzieci mogą przygotować się na nadchodzące zmiany, np. zakończenie przerwy i przejście do pracy w grupie.
Do tworzenia planów można używać przedmiotów, obrazków lub słów pisanych, w zależności od tego, co dane dziecko najlepiej rozumie. Ważne jest, aby plan umieszczony był w widocznym dla dziecka i adekwatnym miejscu, np. w przypadku planów zajęć w przedszkolu – niedaleko miejsca pracy danego dziecka; w przypadku ubierania się w odzież wierzchnią – niedaleko drzwi wyjściowych; w przypadku mycia zębów – w okolicach umywalki.
Plan zajęć w przedszkolu
Wizualne przedstawienie dziecku z autyzmem codziennego harmonogramu pomaga zrozumieć kolejność czynności w ciągu dnia (czas na zabawę, naukę, posiłki, obowiązki i inne codzienne zadania). Kończąc daną aktywność, dziecko może odrywać ikonę od paska i wrzucać do pudełka z zakończonymi czynnościami. Dzięki temu widzi, ile i jakie zajęcia jeszcze zostały. Ważne jest, aby plan każdego dziecka był spersonalizowany, czyli posiadał zdjęcie dziecka (jeżeli rodzice wyrażą na to zgodę), podpisany imieniem lub oznaczony jakimś charakterystycznym symbolem.
Plan czynności samoobsługowych
Dzieci z autyzmem mogą mieć trudności z wykonywaniem codziennych czynności czy zadań. Z tego powodu pomocne może być podzielenie ich na etapy. Dzięki wprowadzaniu planów aktywności, dzieci mogą uczyć się samodzielności i niezależności w podstawowych czynnościach samoobsługowych. Ważne jest, aby plan był na tyle szczegółowy, na ile wymagają tego umiejętności dziecka. Niektóre dzieci będą potrzebowały tylko kilku ikon, inne dokładnej instrukcji, co zrobić na każdym kroku wykonywania danej czynności.
Uczenie sekwencji
W przypadku, gdy dziecku jeszcze ciężko zrozumieć i podążać za dłuższym planem aktywności, dobrym rozwiązaniem jest wprowadzenie sekwencji „Najpierw – Później”. Taki plan prezentuje tylko dwie czynności naraz, aby nie przytłaczać dziecka zbyt dużą ilością informacji.
Bibliografia:
– Batziou G., Autism in the classroom, https://autisminandbeyondtheclassroom.wordpress.com/2020/10/01/visual-timetables-for-autistic-pupils/
Grafiki: Wykorzystane symbole graficzne są własnością rządu Aragonii i zostały stworzone przez Sergio Palao dla ARASAAC (http://www.arasaac.org), a rozpowszechniane są na licencji Licencja Creative Commons BY-NC-SA.
___________________________
Autorką artykułu jest Anna Głowacka.
Masz pytania lub wątpliwości? Zachęcamy do kontaktu: kontakt@fundacja-ara.org
Zdjęcie: Canva